CHINH PHỤ NGÂM KHÚC

của Ðoàn Thị Ðiểm (1705-1748)
nguyên tác của Ðặng Trần Côn (1715?-1745)

001      Thuở trời đất nổi cơn gió bụi
002      Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên
003      Xanh kia thăm thẳm tầng trên
004      Vì ai gây dựng cho nên nỗi này
005      Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt
006      Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây
007      Chín tầng gươm báu trao tay
008      Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh
009      Nước thanh bình ba trăm năm cũ
010      Áo nhung trao quan vũ từ đây
011      Sứ trời sớm giục đường mây
012      Phép công là trọng, niềm tây sá nào
013      Ðường giong ruổi lưng đeo cung tiễn
014      Buổi tiễn đưa lòng bận thê noa
015      Bóng cờ tiếng trống xa xa
016      Sầu lên ngọn ải, oán ra cửa phòng
017      Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt
018      Xếp bút nghiên theo việc đao cung
019      Thành liền mong tiến bệ rồng
020      Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời
021      Chí làm trai dặm nghìn da ngựa
022      Gieo Thái Sơn như tựa hồng mao
023      Giã nhà đeo bức chiến bào
024      Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu
025      Ngòi đầu cầu nước trong như lọc
026      Ðường bên cầu cỏ mọc còn non
027      Ðưa chàng lòng dặc dặc buồn
028      Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền
029      Nước trong chảy lòng phiền chẳng rửa
030      Cỏ xanh thơm dạ nhớ khó quên
031      Nhủ rồi tay lại trao liền
032      Bước đi một bước lại vin áo chàng
033      Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi
034      Dạ chàng xa ngoài cõi Thiên San
035      Múa gươm rượu tiễn chưa tàn
036      Chỉ ngang ngọn giáo vào ngàn hang beo
037      Săn Lâu Lan, rằng theo Giới Tử
038      Tới Man Khê, bàn sự Phục Ba
039      Áo chàng đỏ tựa ráng pha
040      Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in
041      Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống
042      Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay
043      Hà Lương chia rẽ đường này
044      Bên đường, trông bóng cờ bay ngùi ngùi
045      Quân trước đã gần ngoài doanh Liễu
046      Kỵ sau còn khuất nẻo Tràng Dương
047      Quân đưa chàng ruổi lên đường
048      Liễu dương biết thiếp đoạn trường này chăng?
049      Tiếng địch trổi nghe chừng đồng vọng
050      Hàng cờ bay trong bóng phất phơ
051      Dấu chàng theo lớp mây đưa
052      Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà
053      Chàng thì đi cõi xa mưa gió
054      Thiếp lại về buồng cũ gối chăn
055      Ðoái trông theo đã cách ngăn
056      Tuôn màu mây biếc, trải ngần núi xanh
057      Chốn Hàm Dương chàng còn ngảnh lại
058      Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang
059      Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương
060      Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng
061      Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
062      Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
063      Ngàn dâu xanh ngắt một màu
064      Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
065      Chàng từ đi vào nơi gió cát
066      Ðêm trăng này nghỉ mát phương nao?
067      Xưa nay chiến địa dường bao
068      Nội không muôn dặm xiết bao dãi dầu
069      Hơi gió lạnh, người rầu mặt dạn
070      Dòng nước sâu, ngựa nản chân bon
071      Ôm yên, gối trống đã chồn
072      Nằm vùng cát trắng, ngủ cồn rêu xanh
073      Nay Hán xuống Bạch Thành đóng lại
074      Mai Hồ vào Thanh Hải dòm qua
075      Hình khe, thế núi gần xa
076      Dứt thôi lại nối, thấp đà lại cao
077      Sương đầu núi buổi chiều như giội
078      Nước lòng khe nẻo suối còn sâu
079       Não người áo giáp bấy lâu
080      Lòng quê qua đó mặt sầu chẳng khuây
081      Trên trướng gấm thấu hay chăng nhẽ
082      Mặt chinh phu ai vẽ cho nên?
083      Tưởng chàng giong ruổi mấy niên
084      Chẳn nơi Hãn Hải thì miền Tiêu Quan
085      Ðã trắc trở đòi ngàn xà hổ
086      Lại lạnh lùng những chỗ sương phong
087      Lên cao trông thức mây lồng
088      Lòng nào là chẳng động lòng bi thương!
089      Chàng từ sang Ðông Nam khơi nẻo
090      Biết nay chàng tiến thảo nơi đâu?
091      Những người chinh chiến bấy lâu
092      Như xem tính mệnh như màu cỏ cây
093      Nức hơi mạnh, ơn dày từ trước
094      Trải chốn nghèo, tuổi được bao nhiêu?
095      Non Kỳ quạnh quẽ trăng treo
096      Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò
097      Hồn tử sĩ gió ù ù thổi
098      Mặt chinh phu trăng dõi dõi soi
099      Chinh phu tử sĩ mấy người
100      Nào ai mạc mặt, nào ai gọi hồn?
101      Dấu binh lửa, nước non như cũ
102      Kẻ hành nhân qua đó chạnh thương
103      Phận trai già cõi chiến trường
104      Chàng Siêu mái tóc điểm sương mới về
105      Tưởng chàng trải nhiều bề nắng nỏ
106      Ba thước gươm, một cỗ nhung yên
107      Xông pha gió bãi trăng ngàn
108      Tên reo đầu ngựa, giáo lan mặt thành
109      Áng công danh trăm đường rộn rã
110      Những nhọc nhằn nào đã nghỉ ngơi
111      Nỗi lòng biết ngỏ cùng ai
112      Thiếp trong cánh cửa, chàng ngoài chân mây
113      Trong cửa này đã đành phận thiếp
114      Ngoài mây kia há kiếp chàng vay?
115      Những mong cá nước sum vầy
116      Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời
117      Thiếp chẳng tưởng ra người chinh phụ
118      Chàng há từng học lũ vương tôn
119      Cớ sao cách trở nước non
120      Khiến người thôi sớm thôi hôm những sầu
121      Khách phong lưu đương chừng niên thiếu
122      Sánh nhau cùng dan díu chữ duyên
123      Nỡ nào đôi lứa thiếu niên
124      Quan sơn để cách, hàn huyên bao đành
125      Thuở lâm hành oanh chưa bén liễu
126      Hỏi ngày về, ước nẻo quyên ca
127      Nay quyên đã giục, oanh già
128      Ý nhi lại gáy trước nhà líu lo
129      Thuở đăng đồ, mai chưa dạn gió
130      Hỏi ngày về, chỉ độ đào bông
131      Nay đào đã quyến gió Ðông
132      Phù dung lại đã bên sông bơ sờ
133      Hẹn cùng ta: Lũng Tây nham ấy
134      Sớm đã trông, nào thấy hơi tăm?
135      Ngập ngừng, lá rụng cành trâm
136      Buổi hôm nghe dậy tiếng cầm xôn xao
137      Hẹn nơi nao, Hán Dương cầu nọ
138      Chiều lại tìm, nào thấy tiêu hao?
139      Ngập ngừng gió thổi chéo bào
140      Bãi hôm tuôn dẫy nước trào mênh mông
141      Tin thường lại, người không thấy lại
142      Gốc hoa tàn đã trải rêu xanh
143      Rêu xanh mấy lớp chung quanh
144      Sân đi một bước, trăm tình ngẩn ngơ
145      Thư thường tới, người không thấy tới
146      Bức rèm thưa lần dãi bóng dương
147      Bóng dương mấy buổi xuyên ngang
148      Lời sao mười hẹn, chín thường đơn sai
149      Thử tính lại diễn khơi ngày ấy
150      Tiền sen này đã nẩy là ba
151      Xót người lần lữa ải xa
152      Xót người nương chốn Hoàng Hoa dặm dài
153      Tình gia thất nào ai chẳng có
154      Kìa lão thân, khuê phụ nhớ thương
155      Mư già phơ phất mái sương
156      Con thơ măng sữa, vả đương phù trì
157      Lòng lão thân buồn khi tựa cửa
158      Miệng hài nhi chờ bữa mớm cơm
159      Ngọt bùi thiếp đã hiếu nam
160      Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân
161      Nay một thân nuôi già dạy trẻ
162      Nỗi quan hoài mang mể biết bao!
163      Nhớ chàng trải mấy sương sao
164      Xuân từng đổi mới, Ðông nào còn dư
165      Kể năm đã ba tư cách diễn
166      Mối sầu thêm nghìn vạn ngổn ngang
167      Ước gì gần gũi tấc gang
168      Giãi niềm cay đắng để chàng tỏ hay
169      Thoa cung Hán thuở ngày xuất giá
170      Gương lầu Tần dấu đã soi chung
171      Cậy ai mà gửi tới cùng?
172      Ðể chàng thấu hết tấm lòng tương tư
173      Nhẫn đeo tay mọi khi ngắm nghía
174      Ngọc cài đầu thuở bé vui tươi
175      Cậy ai mà gửi tới nơi
176      Ðể chàng trân trọng dấu người tương thân?
177      Trải mấy thu, tin đi tin lại
178      Tới xuân này tin hãy vắng không
179      Thấy nhàn, luống tưởng thư phong
180      Nghe hơi sương, sắm áo bông sẵn sàng
181      Gió tây nổi không đường hồng tiện
182      Xót cõi ngoài tuyết quyến mưa sa
183      Màn mưa trướng tuyết xông pha
184      Nghĩ thêm lạnh lẽo kẻ ra cõi ngoài
185      Ðề chữ gấm, phong thôi lại mở
186      Gieo bói tiền tin dở còn ngờ
187      Trời hôm tựa bóng ngẩn ngơ
188      Trăng khuya nương gối bơ phờ tóc mai
189      Há như ai, hồn say bóng lẫn
190      Bỗng thơ thơ thẩn thẩn hư không
191      Trâm cài, xiêm giắt thẹn thùng
192      Lệch làn tóc rối, lỏng vòng lưng eo
193      Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
194      Bức rèm thưa rủ thác đòi phen
195      Ngoài rèm thước chẳng mách tin
196      Trong rèm dường đã có đèn biết chăng?
197      Ðèn có biết, dường bằng chẳng biết
198      Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi
199      Buồn rầu nói chẳng nên lời
200      Hoa đèn kia với bóng người khá thương!
201      Gà eo óc gáy sương năm trống
202      Hoè phất phơ rủ bóng bốn bên
203      Khắc giờ đằng đẵng như niên
204      Mối sầu dằng dặc tựa miền bể xa
205      Hương gượng đốt, hồn đà mê mải
206      Gương gượng soi, lệ lại chứa chan
207      Sắt cầm gượng gảy ngón đàn
208      Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng
209      Lòng này gửi gió đông có tiện
210      Nghìn vàng xin gửi đến non Yên
211      Non Yên dù chẳng tới miền
212      Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời
213      Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu
214      Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong
215      Cảnh buồn người thiết tha lòng
216      Cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun
217      Sương như búa bổ mòn gốc liễu
218      Tuyết dường cưa xẻ héo cành ngô
219      Giọt sương phủ bụi chim gù
220      Sâu tường kêu vẳng, chuông chùa nện khơi
221      Vài tiếng dế nguyệt soi trước ốc
222      Một hàng tiêu gió thốc ngoài hiên
223      Lá màn lay ngọn gió xuyên
224      Bóng hoa theo bóng nguyệt lên trước rèm
225      Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm
226      Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông
227      Nguyệt hoa, hoa nguyệt trùng trùng
228      Trước hoa, dưới nguyệt, trong lòng xiết đau
229      Ðâu xiết kể, muôn sầu nghìn não
230      Từ nữ công, phụ xảo đều nguôi
231      Biếng cầm kim, biếng đưa thoi
232      Oanh đôi thẹn dệt, bướm đôi ngại thùa
233      Mặt biếng tô, miệng càng biếng nói
234      Sớm lại chiều, dòi dõi nương song
235      Nương song luống ngẩn ngơ lòng
236      Vắng chàng điểm phấn trang hồng với ai?
237      Biếng trang điểm, lòng người sầu tủi
238      Xót nỗi chàng, ngoài cõi trùng quan
239      Khác gì ả Chức, chị Hằng
240      Bến Ngân sùi sụt, cung trăng chốc mòng
241      Sầu ôm nặng, hãy chồng làm gối
242      Buồn chứa đầy, hãy thổi làm cơm
243      Mượn hoa, mượn rượu giải buồn
244      Sầu làm rượu nhạt, muộn làm hoa ôi
245      Gõ sanh ngọc mấy hồi không tiếng
246      Ôm đàn tranh mấy phím rời tay
247      Xót người hành dịch bấy nay
248      Dặm xa mong mỏi hết đầy lại vơi
249      Ca quyên ghẹo, làm rơi nước mắt
250      Trống tiều khua, như đốt buồng gan
251      Võ vàng đổi khác dung nhan
252      Khuê ly mới biết tân toan dường này
253      Nếm chua cay tấm lòng mới tỏ
254      Chua cay này, há có vì ai?
255      Vì chàng lệ thiếp nhỏ đôi
256      Vì chàng thân thiếp lẻ loi một bề
257      Thân thiếp chẳng gần kề dưới trướng
258      Lệ thiếp nào chút vướng bên khăn
259      Duy còn hồn mộng được gần
260      Ðêm đêm thường đến Giang Tân tìm người
261      Tìm chàng thuở Dương Ðài lối cũ
262      Gặp chàng nơi Tương Phố bến xưa
263      Sum vầy mấy lúc tình cờ
264      Chẳng qua trên gối một giờ mộng Xuân
265      Giận thiếp thân lại không bằng mộng
266      Ðược gần chàng bến Lũng, thành Quan
267      Khi mơ những tiếc khi tàn
268      Tình trong giấc mộng, muôn vàn cũng không!
269      Duy có một tấm lòng chẳng dứt
270      Vốn theo chàng giờ khắc nào nguôi
271      Lòng theo song chửa thấy người
272      Lên cao mấy lúc trông vời bánh xe
273      Trông bến Nam, bãi che mặt nước
274      Cỏ biếc um, dâu mướt ngàn xanh
275      Nhà thôn mấy xóm chông chênh
276      Một đàn cò đậu trước ghềnh chiều hôm
277      Trông đường Bắc, đôi chòm quán khách
278      Rườm rà xanh cây ngất núi non
279      Lúa thành thoi thóp bên cồn
280      Nghe thôi địch ngọc véo von bên lầu
281      Non Ðông thấy lá hầu chất đống
282      Trĩ xập xoè, mai cũng bẻ bai
283      Khói mù nghi ngút ngàn khơi
284      Con chim bạt gió lạc loài kêu thương
285      Lũng Tây thấy nước dường uốn khúc
286      Nhạn liệng không, sóng giục thuyền câu
287      Ngàn thông chen chúc khóm lau
288      Cách ghềnh thấp thoáng người đâu đi về
289      Trông bốn bề chân trời mặt đất
290      Lên xuống lầu thấm thoát đòi phen
291      Lớp mây ngừng mắt ngại nhìn
292      Biết đâu chinh chiến là miền Ngọc Quan?
293      Gậy rút đất dễ khôn học chước
294      Khăn gieo cầu nào được thấy tiên
295      Lòng này hóa đá cũng nên
296      E không lệ ngọc mà lên trông lầu
297      Lúc ngảnh lại ngắm màu dương liễu
298      Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong
299      Chẳng hay muôn dặm ruổi giong
300      Lòng chàng có cũng như lòng thiếp chăng?
301      Lòng chàng ví cũng bằng như thế
302      Lòng thiếp đâu dám nghĩ gần xa
303      Hướng dương lòng thiếp như hoa
304      Lòng chàng lẩn thẩn e tà bóng dương
305      Bóng dương để hoa vàng chẳng đoái
306      Hoa để vàng bởi tại bóng dương
307      Hoa vàng hoa rụng quanh tường
308      Trải xem hoa rụng đêm sương mấy lần
309      Chồi lan nọ trước sân đã hái
310      Ngọn tần kia bên bãi đưa hương
311      Sửa xiêm dạo bước tiền đường
312      Ngửa trông xem vẻ thiên chương thẫn thờ
313      Bóng Ngân Hà khi mờ khi tỏ
314      Ðộ Khuê Triền buổi có buổi không
315      Thức mây đòi lúc nhạt hồng
316      Chuôi sao Bắc Ðẩu thôi Ðông lại Ðoài
317      Mặt trăng tỏ thường soi bên gối
318      Bừng mắt trông sương gội cành khô
319      Lạnh lùng thay, bấy nhiêu Thu
320      Gió may hiu hắt trên đầu tường vôi
321      Một năm một nhạt mùi son phấn
322      Trượng phu còn thơ thẩn miền khơi
323      Xưa sao hình ảnh chẳng rời
324      Bây giờ nỡ để cách vời Sâm Thương
325      Chàng ruổi ngựa dặm trường mây phủ
326      Thiếp dạo hài lầu cũ rêu in
327      Gió Xuân ngày một vắng tin
328      Khá thương lỡ hết mấy phen lương thì
329      Xảy nhớ khi cành Diêu đóa Ngụy
330      Trước gió xuân vàng tía sánh nhau
331      Nọ thì ả Chức chàng Ngâu
332      Tới trăng thu lại bắc cầu sang sông
333      Thương một kẻ phòng không luống giữ
334      Thời tiết lành lầm lỡ đòi nau
335      Thoi đưa ngày tháng ruổi mau
336      Người đời thấm thoắt qua màu xuân xanh
337      Xuân thu để giận quanh ở dạ
338      Hợp ly đành buồn quá khi vui
339      Oán sầu nhiều nỗi tơi bời
340      Vóc bồ liễu dễ ép nài chiều xuân
341      Kìa Văn Quân mỹ miều thuở trước
342      E đến khi đầu bạc mà thương
343      Mặt hoa nọ gã Phan Lang
344      Sợ khi mái tóc điểm sương cũng ngừng
345      Nghĩ nhan sắc đương chừng hoa nở
346      Tiếc quang âm lần lữa gieo qua
347      Nghĩ mệnh bạc, tiếc niên hoa
348      Gái tơ mấy chốc xảy ra nạ giòng
349      Gác nguyệt nọ mơ màng vẻ mặt
350      Lầu hoa kia phảng phất mùi hương
351      Trách trời sao để nhỡ nhàng
352      Thiếp rầu thiếp lại rầu chàng chẳng quên
353      Chàng chẳng thấy chim uyên ở nội
354      Cũng dập dìu, chẳng vội phân trương
355      Chẳng xem chim yến trên rường
356      Bạc đầu không nỡ đôi đường rẽ nhau
357      Kìa loài sâu đôi đầu cùng cánh
358      Nọ loài chim chắp cánh cùng bay
359      Liễu, sen là thức cỏ cây
360      Ðôi hoa cũng dính, đôi dây cũng liền
361      Ấy loài vật tình duyên còn thế
362      Sao kiếp người nỡ để đấy đây?
363      Thiếp xin về kiếp sau này
364      Như chim liền cánh, như cây liền cành
365      Ðành muôn kiếp chữ tình đã vậy
366      Theo kiếp này hơn thấy kiếp sau
367      Thiếp xin: “Chàng chớ bạc đầu
368      Thiếp thì giữ mãi lấy màu trẻ trung”
369      Xin: “làm bóng theo cùng chàng vậy,
370      “Chàng đi đâu cũng thấy thiếp bên
371      “Chàng nương vầng nhật, thiếp nguyền
372      “Mọi bề trung hiều, thiếp xin vẹn tròn”
373      Lòng hứa quốc tựa son ngăn ngắt
374      Sức tý dân dường sắt trơ trơ
375      Máu Thuyền Vu, quắc Nhục Chi
376      Ấy thì bữa uống, ấy thì bữa ăn
377      Mũi đòng vác đòi lần hăm hở
378      Ðã lòng trời gìn giữ người trung
379      Hộ chàng trăm trận nên công
380      Buông tên ải Bắc, treo cung non Ðoài
381      Bóng kỳ xí giã ngoài quan ải
382      Tiếng khải ca trở lại Thần Kinh
383      Ðỉnh non kia, đá đề danh
384      Triều thiên vào trước cung đình dâng công
385      Nước Ngân Hán vác đòng rửa sạch
386      Khúc nhạc từ réo rắt lừng khen
387      Tài so Tần, Hoắc vẹn tuyền
388      Tên ghi gác Khói, tượng truyền đài Lân
389      Nền huân tướng nên công rạng vẻ
390      Chữ đồng hưu bia thẻ nghìn đông
391      Ơn trên: tử ấm thê phong
392      Phần vinh thiếp cũng đượm chung hương trời
393      Thiếp chẳng dại như người Tô Phụ
394      Chàng hẳn không như lũ Lạc Dương
395      Khi về đeo quả ấn vàng
396      Trên khung cửi dám rẫy ruồng làm cao
397      Xin vì chàng xếp bào cởi giáp
398      Xin vì chàng giũ lớp phong sương
399      Vì chàng tay chuốc chén vàng
400      Vì chàng điểm phấn đeo hương não nùng
401      Mở khăn lệ, chàng trông từng tấm
402      Ðọc thơ sầu, chàng thẩm từng câu
403      Câu vui đổi với câu sầu
404      Rượu khà cùng kể trước sau mọi lời
405      Sẽ rót vơi lần lần từng chén
406      Sẽ ca dần ren rén từng thiên
407      Liên ngâm đối ẩm đòi phen
408      Cùng chàng lại kết mối duyên đến già
409      Cho bõ lúc xa sầu, cách nhớ
410      Giữ gìn nhau vui thuở thanh bình
411      Ngâm nga mong gửi chữ tình
412      “Dường này âu hẳn tài lành trượng phu!”.