“chồng gà” lượm trứng bỏ khay
“vợ neo” (Nail) mài dũa tiền bay vô nhà.
Vui đời cuộc sống "neo gà"
Tiền vô đầy túi, tuổi gìa thảnh thơi.
Người gốc Việt nuôi gà gia công: chồng gà, vợ nail, tiền vào như nước
Lượng
thịt gà to lớn của nước Mỹ cung cấp cho thị trường nội địa cũng như
xuất khẩu ra thị trường thế giới là nhờ sự đóng góp của những trại nuôi
gà gia công ở khắp những vùng nặng về nông nghiệp, như bang Georgia,
Texas , Maryland chẳng hạn. Trong thời buổi mà giá lương thực tăng cao
trên toàn thế giới, các nhà kinh tế đang cổ vũ cho chuyện quay trở lại
với nghề nông, một số khá đông người Mỹ gốc Việt tại bang Georgia đã
tham gia vào hoạt động kinh tế này từ 5, 7 có khi đến 10 năm rồi. Câu
Chuyện nước Mỹ hôm nay mời quí vị nghe một số các chủ trại gốc Việt tại
bang Georgia trò chuyện về sinh hoạt và lợi nhuận trong ngành nuôi gà
gia công tại Hoa Kỳ và nhận xét của một mục sư gốc Việt tại địa phận
Tifton, bang Georgia.
Người
Việt ở Mỹ vẫn được biết đến nhiều với nghề làm móng tay nhưng một ngành
nghề khác, đem lại nhiều lợi tức hơn, tự do hơn nhưng lại ít nghe nói
đến là nghề nuôi gà gia công cho các công ty nổi tiếng cung cấp gà thịt
và gà trứng như Tyson, Sanderson của Hoa Kỳ, mặc dù ở bang Georgia rất
đông người Việt tham gia vào ngành nghề này.
Muốn
bước vào nghề này trong thời buổi hiện nay, trước hết phải có một số
vốn khá để trả một phần cho chuồng trại, trước khi được ngân hàng xét
đơn xin vay số còn lại. Ông Cao Văn Nam, đến Mỹ năm 1990, sinh sống bằng
nghề làm móng tay và từng là chủ tiệm nail tại miền đông bắc Hoa kỳ,
sau đổi nghề, nuôi gà gia công cho công ty Tyson, một công ty tầm cỡ
quốc tế của Hoa Kỳ, từ 6 năm nay. Ông có 2 trại nuôi gà thịt, mỗi trại
gồm 8 chuồng, ở Rupert bang Georgia.
Ông cho biết về công việc kinh doanh của ông:
“Hãng
bỏ gà con cho mình, bỏ thức ăn cho mình, mình chỉ nuôi gà thôi, chuồng
trại của mình, mình săn sóc con gà, tiền điện tiền ga mình chịu, sau 47
hay 50 ngày họ tới họ bắt, rồi họ trả tiền cho mình, từ 4,9 tới 5 cents
một pound ( gần nửa kilogram ) tùy phẩm chất của trại gà của mình.”
Cứ
mỗi một lứa khoảng từ 47 đến 50 ngày, hãng giao cho ông khoảng trên
dưới 200.000 gà con cho mỗi trại, tính gộp cả 2 trại trung bình ông nuôi
khoảng 400.000 con, và mỗi năm ông nuôi 6 lứa như vậy. Sau khi gà đã
lớn, hãng đến lấy đi, chủ trại mới dọn dẹp chuồng cho sạch, tẩy trùng,
bỏ thức ăn vào, để máy sưởi nếu mùa đông , và điều hòa không khí nếu mùa
hè trời nóng, rồi hãng Tyson mới đem lứa gà con mới đến giao cho nông
trại.
Ông
Nam cho biết, lúc đầu công ty Tyson chỉ dẫn cách thức, và có một danh
sách số điện thoại các nhân viên của hãng để trong trường hợp gặp khó
khăn hay trục trặc, ông có thể liên lạc để được giúp giải quyết.
Việc
nuôi gà đều do hệ thống tự động điều khiển, từ cho ăn đến điều hòa
nhiệt độ trong chuồng trại. Tuy nhiên ngành nghề nào cũng có những khó
khăn, như máy móc, điện không phải lúc nào cũng suôn sẻ, có khi mưa bão
lớn, sét đánh làm mất điện, trong trường hợp đó thì máy phát điện phòng
hờ phải chạy, nhưng nếu nó không chạy thì phải có người sửa chữa, mà sửa
không kịp thì gà có thể bị toi.
Hình minh họa
Trong trường hợp gà bị chết nhiều thì thiệt hại do chủ trại chịu hay công ty Tyson chịu?
Ông
Nam cho biết nếu có mua bảo hiểm thì hãng bảo hiểm sẽ đền cho chủ nhân.
Ông giải thích sau mỗi lứa gà giao cho công ty, trừ chi phí trả tiền
vay ngân hàng, tiền thuế, tiền điện, gas và tiền trả công nhân, ông thu
về từ 10 đến 15 ngàn đô la cho mỗi trại, tính ra 2 trại khoảng 20.000
đến 30.000 đô la.
Hình minh họa
Một
người khác Ông Trần Xuân Lý, đến Mỹ năm 1995, làm thợ hàn trong mấy
năm, mua được căn nhà nhỏ để ở, sau quay sang nghề nuôi gà trứng để ấp,
hợp đồng với hãng IPB (International Poultry Breeder). Trại gà của ông ở
thành phố Moultrie, bang Georgia, rộng trên 121 ngàn mét vuông, gồm 4
chuồng, mỗi chuồng có 10.500 gà mái và 1.000 gà trống. Ông cho biết tất
cả hệ thống cho gà ăn uống, điều chỉnh nhiệt độ trong chuồng, hệ thống
quạt để thông hơi và hút mùi hôi đều hoàn toàn tự động. Gà và thức ăn
cho gà được công ty cung cấp. Một năm nuôi một lứa trong vòng 10 tháng.
Gà đẻ trứng là loại gà đã lớn nên ít khi chết. Tính trung bình từ thời
điểm gà đẻ rộ bù cho những lúc gà đã già đẻ ít hơn, mỗi ngày thu được
khoảng 30 ngàn trứng. Theo ông nhặt trứng để cho hãng đến lấy mỗi ngày
là công việc bận rộn nhất, và ông phải thuê người làm chuyện này. Cứ mỗi
12 trứng ông được công ty trả 44 cents. Còn nhân công nhặt trứng tại
Georgia được trả khoảng 7-8 đô la một giờ, có khi được trả khoán từ
1.000 đến 1.500 đô la một tháng.
Hình minh họa
Trứng được hãng thu về sẽ chở sang Jamaica để ấp và bán gà con để nuôi lấy thịt tại vùng trung, nam Mỹ.
Với
4 chuồng gà đẻ trứng để ấp, một năm thu nhập của ông vào khoảng 280.000
đô la, trừ chi phí thuế má, trả nợ ngân hàng và những hư hao phải sửa
chữa cộng với tiền trả cho công nhân, một năm ông còn được vào khoảng
150.000 đô la. Ông nói trại gà của ông hiện có giá chừng 1 triệu 100
ngàn đô la. Ba năm nữa trả hết nợ, ông sẽ làm chủ nguyên một tài sản như
vậy, chưa kể lợi tức hằng năm. Mỗi lứa gà trứng như vậy là 10 tháng,
sau đó ông được nghỉ 2 tháng để dọn sạch chuồng trại và nghỉ ngơi, đi
chơi, trước khi lứa gà mới được giao.
Ông
đã ở với nghề này được 7 năm nay. Khi ông mua trại gà, lúc đó giá chỉ
có 500 ngàn đô la. Ông dùng căn nhà ở để thế chấp, mượn được 90.000 đô
la bỏ ra mua nông trại rồi đổi nghề. So sánh công việc thợ hàn với nuôi
gà. ông Lý phát biểu:
“Nghe
nói nuôi gà gia công thì công việc vững chắc hơn, có tiền nhiều hơn,
làm ăn thì có tiền nhiều hơn, còn đi làm thợ hàn hay làm cho ai cũng chỉ
là người làm thôi, còn đây mình lại có đồng vốn tích lũy nữa.”
Với
hệ thống nuôi gà tự động, một chủ trại đã sống với nghề này từ 10 năm
nay, ông Dương Thành Năm, mô tả một ngày làm việc của ông:
“Trại
của tôi là trại gà trứng, thành ra 4 giờ sáng là phải thức dậy cho gà
ăn, tới khoảng 7 giờ là xong. Rồi khoảng 9 giờ bắt đầu lượm trứng cho
tới khoảng 3, 4 giờ chiều. Tuy tất cả mọi thứ đều automatic (tự động)
nhưng mình vẫn phải ra coi, vì máy móc cũng có lúc trục trặc, mình phải
kịp thời sửa chữa để có thực phẩm cho gà nó ăn.”
Ông
Ninh Quyền, chủ nhân Quyền Farm ở Nashville, Georgia, chủ nhân trại gà
trứng, cho biết trước đây ông ký hợp đồng với Tyson nhưng sau đổi sang
làm với công ty Sanderson. Lý do là Tyson chỉ giới hạn cho ông 2 chuồng,
không đủ sống, vì Tyson chỉ cần một số trứng ấp sao cho tỉ lệ với số gà
thịt mà họ cần, nên cho dù ông muốn mở rộng thêm cũng không được, ông
bèn bán trại nhỏ với 2 chuồng và mua trại với 4 chuồng, đổi sang ký hợp
đồng với Sanderson. Ông giải thích:
“Mình
phải tùy thuộc vào hãng gà. Cung cầu phải đi đôi với nhau. Nếu mà lượng
trứng sản xuất ra mà không có chuồng gà thịt tiếp thu thì công ty không
cho xây thêm chuồng gà trứng. Họ đã tính bao nhiêu chuồng trứng cung
cấp cho chuồng thịt rồi, chỉ khi nào chuồng thịt cần hơn nữa thì chuồng
trứng mới được tăng.”
Một
phụ nữ từng có cửa tiệm làm móng tay, hiện cùng chồng làm chủ một trại
gà lớn ở Moultrie, bang Georgia, bà Kim Trần, đưa ra một nhận xét về
ngành nông trại chăn nuôi đối với đời sống gia đình:
“Làm
nghề nào thì cũng cực, nhưng làm nghề này đỡ hơn, gia đình gần gũi hơn,
vợ chồng con cái họp mặt nhiều hơn, thay vì làm hãng, làm nhà hàng,
làm bất cứ chuyện gì, chồng một nơi, vợ một ngả, con cái ở nhà cũng tội,
làm chuồng gà như vậy vợ chồng tối ngày ở nhà lo cho con cái ăn học,
như vậy nó khỏe hơn.”
Còn
anh Cao Thành Thái, chủ một trại gà thịt ở Rupert, bang Georgia cho
biết anh tốt nghiệp đại học về management information system, từng làm
chủ nhiều tiệm làm móng tay ở bang này, nhưng sau đó anh bỏ hết , quay
sang nghề nuôi gà. Sau đây là những lý do mà anh đi theo ngành nghề này:
“Cái
nghề nuôi gà có tương lai hơn, (còn nghề làm móng tay) với môi trường
làm với các chemicals (hóa chất) lâu ngày dễ bị nhiễm bệnh, kháng thể
của mình càng ngày càng yếu. Theo tôi nghĩ thì làm nghề nail không có
khỏe bằng làm trại gà. Ưu điểm của làm trại gà là mình học được những
nghề nho nhỏ như plumbing (hệ thống ống nước), electrical (điện),
maintenance service (dịch vụ bảo trì), những máy móc mình cũng phải đụng
tới, mình biết được nhiều thứ về khoa học kỹ thuật. Tôi có một lợi điểm
hơn nhiều người khác là tôi thông thạo cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt, nên
làm việc với Mỹ cũng dễ dàng, làm việc họ cũng dễ chấp nhận. Vì tôi học
management rồi nên nói chuyện với họ rất dễ, hoặc là tìm những thông
tin để áp dụng cho trại gà cũng dễ dàng hơn.”
Hình minh họa
Mục
sư Lê Vinh Kiệt thuộc địa phận Tifton, bang Georgia, cho biết trong
vùng thôn quê của bang này, cứ 100 trại gà thì có đến 40 trại là do
người gốc Việt làm chủ, chiếm một phần khá lớn sinh hoạt kinh tế của
ngành nghề này.
Tại
Georgia, có nhiều người đã từ ngành làm móng tay chuyển sang nuôi gà,
lại có những cặp vợ làm móng tay, chồng nuôi gà gia công. Chúng tôi đã
nêu thắc mắc về sự liên hệ giữa nghề làm móng tay và nghề nuôi gà của
người Việt ở Georgia, hai ngành nghề mà thoạt nhìn tưởng như không có
điểm gì chung, với Mục sư Lê Vinh Kiệt và được ông giải thích:
“Ồ,
nó có liên hệ chứ, thưa bà. Nó có hai sự liên hệ, thứ nhất, theo như
chỗ tôi được biết, những thân hữu mà tôi thường giao tế với họ, phần
đông trước khi chuyển qua nuôi gà thì họ đã là chủ những tiệm nail rồi,
có thể 1, 2 hay 3 tiệm gì đó, nói chung là họ lấy số vốn từ kinh doanh
làm nail rồi chuyển qua nuôi gà, tức là họ tích lũy vốn rồi họ nuôi gà.
Liên hệ thứ nhì là đôi khi họ mua trại gà rồi, và vợ con họ rảnh, họ
thấy chỗ nào thuận tiện gần đấy, họ lại mở thêm một tiệm nail nữa, chồng
nuôi gà, vợ làm nail, họ lấy thu nhập của tiệm nail để trả mortgage
(tiền nợ ngân hàng hàng tháng) trại gà. Thành ra nó có liên hệ nhiều
chứ. Dĩ nhiên có một số lớn đi từ ngành khác qua chứ không phải chỉ có
ngành nail không thôi.”
Hình minh họa
Theo
mục sư Kiệt cho biết, những người có trại nuôi gà mà ông được biết đều
có đời sống kinh tế rất khả quan, vì công cuộc kinh doanh của họ trị giá
bạc triệu, vốn bỏ vào phải cao. Để có số tiền lớn đầu tư, chắc chắn khả
năng kinh tế của họ phải vượt lên trên mức sinh nhai, kiếm sống bình
thường.
Lan Phương
